Dziennikarstwo: Terminologia dziennikarska

Oto kilkadziesiąt terminów dziennikarskich, które powinny się przydać młodym adeptom tego zawodu :)


Akwarium

- przedzielona szybami część newsroomu, w której pracuje szef działu informacji. Można ją zobaczyć w większych redakcjach.


Analiza

- forma publicystyczna służąca objaśnianiu i komentowaniu czytelnikowi kulis i znaczenia wydarzeń opisywanych na kolumnach newsowych oraz do wyrażania o nich stosunku. Teoretycznie komentarz redakcyjny przygotowują doświadczeni dziennikarze redakcji, w praktyce bywa już różnie.


Animacja

- inaczej błąd montażowy; polega na przedstawieniu widoku (osoby) najpierw w total planie (plan ogólny) lub średnim planie, a następnie w takim samym planie, lecz z nieco innej strony. Poprawnie zbliżenie powinno być poprzedzone planem total lub planem średnim. (Patrz – ramkowanie ujęć).


Antena

1. program stacji;
2.w  radiu) od chwili komunikatu głosowego w słuchawce dziennikarz ponosi prawna odpowiedzialność za to, co zostanie przez niego wypowiedziane;
3. urządzenie do wysyłania lub (i) odbierania fal elektromagnetycznych (radiowych) stanowiące część składową każdego systemu radiokomunikacyjnego. Najprostszą anteną jest dipol (antena dipolowa) składająca się z dwóch przewodów jednakowej długości połączonych symetrycznie z nadajnikiem (odbiornikiem).


Antyczołówka

- inaczej tyłówka; element kończący program, zwykle znajdują się w nim napisy informujące o autorach programu, redaktorach wydania, obsłudze wydania etc.


Artykuł

- (łacińskie articulus - wstęp, punkt, część), publicystyczna wypowiedź na tematy polityczne, socjologiczne, naukowe i kulturalne, w której autor podporządkuje sens postawionej we wstępie tezie (lub tezom); artykuł nie narzuca reguł, nie ma ściśle określonych wyznaczników gatunku; pozostawia wiele swobody, jeżeli chodzi o kompozycję.


Atrybut

- wskazówka dla czytelnika, słuchacza, widza, która informuje o pochodzeniu informacji. Informacja nie posiadająca atrybutu jest plotką i nie nadaje się do publikacji jako news. W przypadku zagwarantowanej anonimowości dla źródła, wówczas używa się popularnego zwrotu "jak się dowiedzieliśmy w...", „jak donieśli informatorzy” .


Autoryzacja

- narzucona przez ustawa o "Prawie Prasowym"; polega na każdorazowym okazywaniu gotowego tekstu wywiadu rozmówcy przed publikacją w czasopiśmie lub gazecie codziennej. Autoryzacja obowiązuje praktycznie tylko w Polsce. Zwyczaj nieznany w krajach zachodnioeuropejskich i Ameryce.


Balkonik

- inaczej nadtytuł; zwykle umożliwia redaktorowi nadanie artykułowi bardziej dowcipnego, a tym samym mniej dosłownego i metaforycznego tytułu. W nadtytule artykułu w czasopiśmie gospodarczym pisze się, w jakiej branży, albo jakiego problemu dotyczy artykuł.


Belka (inaczej w telewizji wizytówka)

1. kolorowy pasek drukowany zwyczajowo u góry kolumny, na którym napisana jest nazwa sekcji, działu gazety, czy hasła raportu. Jej zadaniem jest ułatwienie czytelnikowi nawigacji po czasopiśmie (dzienniku).
2. (pot.) kolorowy pasek, zazwyczaj z logiem danej stacji telewizyjnej, na której widnieje podpis osoby udzielającej tzw. „Setki” (wypowiedzi).


Biała

- zapowiedź do materiału. Nazwa pochodzi z czasów, gdy materiały odczytywane były z kartek papieru - zapowiedzi tekstów pisane na papierze białym, zasadniczy materiał - na zielonych.Biała kartka przed prezenterem w studio to oznaka wiarygodności przedstawianego materiału.


Blacha

1. potocznie kolumna lub szpalta gazety;
2. karta magnetyczna, która umożliwia dziennikarzowi (redaktorowi) wejście do studia, albo pokoju montażowego.


Bloczek

- kilka materiałów maksymalnie skróconych, zbitych w jedną całość.

Bombka


- inaczej head-line


Broker informacji

- (inaczej infobroker), osoba, która za opłatą wyszukuje i udostępnia informacje. Zawód powstał w wyniku specjalizacji bibliotekoznawstwa i rozwoju technik przesyłu i transmisji informacji.


Brud

- (w radiu) Zbędne dźwięki w setce (wypowiedzi) typu kaszlanie, chrząkanie, aaaa, yyyy, oddechy etc.


Brum 

- (w radiu) techniczne zakłócenie nagrania
- (w telewizji) miganie obrazu (zazwyczaj w formie statycznej) spowodowane techniczną niemocą sprzętu :)


Cover story

- to główny temat przewodni gazety o budowie magazynowej, a więc tygodnika, miesięcznika, dwumiesięcznika etc. Dla takiej gazety to być albo nie być.


Czerń

- przejście między dwoma planami poprzez wstawienie czerni. Daje to w konsekwencji efekt dramatyzmu. W terminologii montażowej to efekt Dip To Color Dissolve.


Czołówka

- główny temat wydania. W dziennikach wybór tematu jest najważniejszy, gdyż to on decyduje o tym, czy czytelnik kupi gazetę, czy też nie. W telewizji główny temat serwisu informacyjnego; w telewizji: inaczej forszpan lub head-line; rozpoczynający fragment programu - zwykle połączony z dynamicznym przejściem z czołówki (z nazwą programu) w materiału, który zawiera trzy - cztery główne tematy poruszane w bieżącym wydaniu np. serwisu informacyjnego.